تپه‌های گردکوه جمنان

قائم‌شهر از پرجمعیت‌ترین و بزرگترین شهرهای استان مازندران و شمال ایران و مرکز شهرستان قائم‌شهر می‌باشد که در ناحیهٔ البرز مرکزی قرار گرفته و در گذشته (قبل از انقلاب ۱۳۵۷ ایران) آن را شاهی می‌نامیدند.

این شهر به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده فیروزکوه دارای اهمیت ارتباطی است.

مناطق شهری علی‌آباد متشکل از: هفت محلهٔ کوچکسرا، کتی‌سر، آب‌بندان‌سر، حسن‌آباد، سیدمحله، بربری‌محله و مجاور محله (شامل: ترک‌محله و کبریت‌محله) و روستاهای اطراف بود که در شهریور سال ۱۳۱۴ ه‍.ش به موجب تصویب‌نامه هیئت وزیران، نام علی‌آباد به شاهی مبدل گردید، در سال ۱۳۵۷ و در جریان انقلاب ۱۳۵۷ ایران به قائم‌شهر تغییر نام پیدا کرد، شهرستان قائم‌شهر از سمت شمال و شمال غرب به شهرستان جویبار و دریای مازندران (دریای خزر)، از سمت جنوب به شهرستان سوادکوه، از سمت غرب به شهرستان بابل و از سمت شرق به شهرستان ساری محدود است. در گذشته شهرستان فیروزکوه و بخش‌هایی از شهمیرزاد، تا سال ۱۳۵۹ شهرستان سوادکوه و تا سال ۱۳۷۶ شهرستان جویبار و تا سال ۱۳۹۱ شهرستان سیمرغ، بخش‌هایی از قائم شهر بوده که به شهرستان تبدیل شدند، شهر قائم شهر پرجمعیت بوده و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۲۰۴٬۹۵۳ نفر است. بیشتر ساکنان شهر مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند.شهرستان قائم‌شهر در ۳۶ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی تا ۵۲ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی واقع شده‌است. قائم‌شهر به عنوان یکی از قطب‌های ورزش و قطب تولید مرکبات در ایران شناخته می‌شود. قائم‌شهر یکی از قطب‌های صنعت در ایران و خاورمیانه و از مهاجر پذیرترین شهرهای ایران بوده‌است که امروزه آن رونق را ندارد

 

گردکوه شامل سه تپه بزرگ باستانی است که بلندترین آنها ۲۶ متر بلندا دارد و دیرینگی آنها تا عصر آهن تخمین زده شده است. در کاوش‌های انجام شده در این منطقه گورستانی با دیرینگی ۲۵۰۰ سال پ م یافت شده است. همچنین اشیائی هم چون ظروف سفالی مربوط به دورانساسانیان و اشکانیان یافت شده است. شواهدی وجود دارد که این تپه‌ها در دوران ساسانیان و پس از حمله اعراب کاربرد نظامی داشته و تپه بلند ۲۶ متری دژ نظامی بوده است. این تپه‌ها در جنوب شرقی شهر قائم شهر واقع شده است. این آثار در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۸۰۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

باز هم حکایتی از خیلی قدیم ها از دوران پارت و ساسانی این بار در تپه گردکوه قائم شهر. این کشف اما این شهر را با قدمتی ۵۰۰۰ ساله به یکی از شهرهای باستانی ایران تبدیل کرده است.
کشفیات قلعه مانند گوری متعلق به عصر آهن، ظروفی متعلق به دوره پارتی و اشکانی و همچنین اسکلتی به همراه کاسه و بشقاب و وسایل تزئینی متعلق به ۲۰۰۰ سال پیش این سایت را در زمره یکی از سایت های باارزش باستان شناسی قرار داده و توجه گردشگران بی شماری را به خود جلب نموده است.

وعده ايجاد سايت موزه مازندران با گوبرداري و كاووش در تپه باستاني گردكوه قائمشهردر سال هاي ۸۹ و۹۰ مطرح شد ولي چندسالي است كه ديگر خبري از كاووش باستان شناسان وتب و تاب تلاش براي اجرايي شدن اين وعده مشاهده نمي شود.

با كشف آثار باستاني مربوط به دوره هاي اشكاني ، ساساني و اسلامي در تپه باستاني گردكوه در منطقه جمنان قائمشهر ايجاد سايت موزه مازندران مطرح شد و خيلي زود تيتر يك اخبار آنزمان قرار گرفت.

تپه گردكوه به ارتفاع ۲۶ متردر منطقه جمنان در جنوب‌ شرقي شهر قائمشهر واقع است كه دهم خرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۸۸۰۳ به‌ عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده‌ است.

بقاياي كشف شده از ظروف پارتي و اشكاني درتپه گردكوه حكايتگر حضور و سكونت ايرانيان اين دوره در اين مكان است و نيز كشف گورستاني در نزديكي اين تپه كه به احتمال زياد متعلق به ۳ هزار سال پيش از ظهور اسلام است قدمت بيشتر اين تپه را نشان مي دهد.

همچنين شواهد موجود نشان مي‌دهد كه اين تپه مرتفع در سال ۱۶۸ هجري قمري پايگاه يا برج نظامي بود كه در متون تاريخي آمده است. در اوايل دوره اسلامي ابن اسفنديار ۴۴ پادگان نظامي يكي را همين منطقه انتخاب كرد و ۳۰۰ سرباز را براي حفاظت از اين منطقه گمارده كه تعداد زياد سرباز نشان از اهميت اين منطقه مي باشد .

درميانه كار بود كه كاووش باستان شناسان تپه گردكوه به معضل هميشگي و ثابت كمبود و نبود اعتبارات برخورد كرد و ديگر راهي براي بازگشت آنان نگذشت و بدين گونه وعده ايجادسايت موزه گردكوه نيز به گذر تاريخ واسپاري شد شايد وقتي بشود .

رييس اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري شهرستان قائمشهر گفت: در زمان كاووش و گودبرداري تپه گردكوه و دارا بودن ويژگي هايي اين امكان براي تبديل شدن اين تپه به سايت موزه امكانپذير بود.

محسن باستاني به ارتفاع ۲۶ متر از زمين تپه باستاني گردكوه اشاره كرد و ادامه داد : سايت موزه هاي كاشان و تورنگ تپه گرگان به ترتيب هركدام به ۱۰ و هفت متر ارتفاع ايجاد شد كه ارتفاع ۲۶ متري گردكوه، اين تپه به لحاظ ارتفاع از سازه هاي بي نظير ايران به شمار مي رود .

وي گفت : با توجه به ويژگي هاي خاص و منحصر بفرد ، مسوولان ايجاد سايت موزه در گردكوه را وعده دادند .

سايت موزه بعنوان موزه با فضاي باز به شمار مي رود كه همزمان با انجام كارهاي كاووش و گودبرداري ، آثار كشف شده در همان محل در معرض ديد عموم قرار مي گيرد .

رييس اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري شهرستان قائمشهرآغاززمان كاووش و گودبرداري گردكوه را سال ۱۳۸۹ اعلام كرد و ادامه داد: اين روند تا پايان سال ۱۳۹۰ با صرف ۸۰۰ ميليون ريال اعتبار ادامه داشت .

وي گفت : بدليل عدم تخصيص اعتبار مورد نياز فعاليت هاي كاووش و گودبرداري اين تپه در ابتداي سال ۹۱ متوقف شدو همچنان اين روند ادامه يافت.

باستاني پيش بيني هزينه يك ميلياردريالي براي انجام هرفصل كاووش در تپه گردكوه اعلام كرد و افزود : تعداد گودبرداري و كاووش هاي لازم بسته به ميزان كشف آثار باستاني متغير است و تا شناسايي و كشف ديگرآثار به اين كاووش ها نياز است .

وي خاطرنشان كرد: هم اكنون ايجاد بستر و فضايي براي به نمايش گذاشتن آثار باستاني كشف شده در تپه گردكوه در گير و دار تخصيص اعتبارات باقي مانده است تا به سرانجام خوشي برسد .

رييس اداره ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري قائمشهرادامه داد:تا زمانيكه اعتبار موردنياز براي كاووش و ايجادسايت موزه تخصيص نيابد وسايل كشف شده براي نگهداري به فضاهاي موجود در شهرهاي همجوارانتقال يافته است .

وي گفت: كمبود منابع مالي اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري مازندران باعث شده تا قادر به تخصيص اعتبار موردنياز براي اين سايت موزه نباشند.

باستاني ابراز اميدواري كرد با تخصيص اعتبار مورد نياز و ايجادسايت موزه تپه گردكوه ، فضا و بسترمناسبي براي به نمايش گذاشتن بخشي از فرهنگ وتاريخ كهن قائمشهر ايجادشود.

معاون ميراث فرهنگي اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري مازندران گفت : پيش بيني اقدامات لازم براي حفاظت و حراست از اشياء كشف شده درسايت موزه مي بايست از سوي اين اداره كل فراهم شود.

مهدي ايزدي ادامه داد : تامين امكانات حفاظتي و امنيتي براي حضور بازديد كنندگان از ديگر اقدامات مورد نياز براي فراهم كردن بسترهاي لازم ايجاد سايت موزه است .

وي گفت : بدليل نبود اعتبارات هنوز اين بسترها براي ايجاد سايت موزه در تپه باستاني گردكوه فراهم نيست و اين روند تا تامين منابع مالي موردنياز باقي خواهد ماند.

رسانه ها پيش از اين در خصوص كاووش در تپه باستاني گردكوه و وعده ايجاد سايت موزه اخبار و گزارش مطرح كرده اند اما آنچه به نظر مي رسد كه تحقق ايجاد سايت موزه تپه براي به نمايش گذاشتن تمدن كهن قائمشهرهمچنان در انتظار تخصيص اعتبار موردنياز براي اين كار باشد .

وضعیت آب و هوا قائم شهر
بروزرسانی: جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ساعت ۱۰:۴۱

وضعیت آب و هوا قائم شهر:01d
۲.۹۸ km/h
جمعه
آسمان صاف
۲۱.۲۷
جزئیات هواشناسی قائم شهر

۱۰۲۲
سطح دریا:
شمال
جهت باد:
۲.۹۸ km
سرعت باد:
۱۰۰۰۰
میزان دید:
۲۷
رطوبت هوا
۱۰۲۲
فشار هوا: